-
Achramowicz Franciszek (1853–1926)
Historyk, fotograf amator, mieszkający w Moskwie. W l. 1900–1903 uczestniczył w inwentaryzacji eksponatów z Muzeum Starożytności w Wilnie, znajdujących się wówczas w Muzeum Rumiancowskim w Moskwie (m.in. numizmatów, pieczęci i portretów). Przy tej okazji wykonał Album polsko-litewskich starożytności w Muzeum Rumiancewa w Moskwie oraz serię zdjęć stereoskopowych, które były pokazywane na Słowiańskiej Wystawie Fotograficznej w Wieliczce (1903).
-
Artychowski Tadeusz
Właściciel zakładu fot. w Stanisławowie przy ul. Sapieżyńskiej 18, czynnego od l. 80. w. XIX do początku XX. Członek ochotniczej straży pożarnej w Stanisławowie, współzałożyciel i działacz tamtejszego oddziału Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Autor portretów oraz widoków Stanisławowa i okolic; wykonał także zdjęcia do albumu linii kolejowej Stanisławów – Woronienka (ok. 1894; egzemplarz w Technisches Museum, Wiedeń). W r. 1902 otworzył sezonowe atelier w Jaremczu.
-
Bahrynowicz Teodozy (Teodor) (zm. 1915)
W l. 70 w. XIX retuszer w atelier Józefa Edera. Od r. 1881 właściciel zakładu fot. w Czerniowcach przy Hauptstrasse 36, w l. 1902-1915 z filią we Lwowie przy ul. Jagiellońskiej 24 (przez pewien czas wspólnie z Bolesławem Stetkiewiczem). Członek Photographische Gesellschaft w Wiedniu (od 1891), Towarzystwa Bratniej Pomocy i Czytelni Polskiej w Czerniowcach; występował także w tamtejszym polskim teatrze amatorskim. Wykonywał portrety (m.in. teatralne), fotografie okolicznościowe oraz widoki miejskie, m.in. Czerniowiec i Lwowa. Nagrodzony na Bukowińskiej Wystawie Krajowej w Czerniowcach (1886), Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie (1894) oraz Słowiańskiej Wystawie Fotograficznej w Wieliczce (1903).
-
Bäumer Maurycy
Fotograf i wydawca pocztówek, właściciel zakładu fot. w Zaleszczykach, czynnego w l. 1905-1936. Autor fotografii typów ludowych oraz licznych widoków z woj. tarnopolskiego (m.in. Zaleszczyk, Okopów św. Trójcy, Czerwonogrodu, Czortkowa), rozpowszechnianych na pocztówkach i publikowanych m.in. w przewodnikach turystycznych.
-
Bochnak Adam (1899-1974)
Historyk sztuki, fotograf amator. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego (studia w l. 1917-1922, doktorat 1922, habilitacja 1925), zawodowo związany z Zakładem (później Instytutem) Historii Sztuki (asystent od r. 1920, adiunkt od 1937, tytuł profesora zwyczajnego – 1957) oraz Muzeum Uniwersyteckim (kierownik w l. 1933-1949). Członek Komisji Historii Sztuki PAU (1923-1952) i Komisji Teorii i Historii Sztuki Oddziału Krakowskiego PAN (od 1961). W l. 1957-1963 dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie. Autor licznych publikacji naukowych z zakresu sztuki nowożytnej (w tym zwłaszcza lwowskiej rzeźby w. XVIII) i rzemiosła artystycznego. Fotografie na potrzeby swych badań wykonywał głównie w l. 20., podróżując po całej Polsce (m.in. do Wilna, Lwowa, na tereny woj. lwowskiego, tarnopolskiego i stanisławowskiego). Ok. 1450 jego negatywów przechowuje Instytut Sztuki PAN).
-
Bochnig Stanisław (1880-1944)
Nauczyciel, publicysta, krajoznawca. W l. 1921-26 uczył w gimnazjum klasycznym w Grudziądzu, w l. 1926-29 w gimnazjum w Brodnicy; po przejściu na emeryturę w r. 1929 zamieszkał w Grudziądzu. Autor przewodnika po tym mieście i współpracownik wydawanego tam pisma krajoznawczego „Od Naszego Morza”. W sierpniu r. 1929 wziął udział w inwentaryzacji zabytków Polesia zorganizowanej przez Centralne Biuro Inwentaryzacji przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, wykonując tam ok. 800 zdjęć (ponad 550 negatywów zachowało się w zbiorach IS PAN w Warszawie). Fotografował także zabytki Brodnicy i Grudziądza. Brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii Artystycznej w Krakowie (1931), Pomorskiej Wystawie Sztuki Fotograficznej w Grudziądzu (1933), publikował w prasie fotograficznej („Fotograf Polski”, „Kamera Polska”, „Miesięcznik Fotograficzny”). Współzałożyciel grudziądzkiego Towarzystwa Fotograficznego „Słońce” (1934).
-
Bochnig Stanisław (1880-1944)
Nauczyciel, publicysta, krajoznawca. W l. 1921-26 uczył w gimnazjum klasycznym w Grudziądzu, w l. 1926-29 w gimnazjum w Brodnicy; po przejściu na emeryturę w r. 1929 zamieszkał w Grudziądzu. Autor przewodnika po tym mieście i współpracownik wydawanego tam pisma krajoznawczego „Od Naszego Morza”. W sierpniu r. 1929 wziął udział w inwentaryzacji zabytków Polesia zorganizowanej przez Centralne Biuro Inwentaryzacji przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, wykonując tam ok. 800 zdjęć (ponad 550 negatywów zachowało się w zbiorach IS PAN w Warszawie). Fotografował także zabytki Brodnicy i Grudziądza. Brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Fotografii Artystycznej w Krakowie (1931), Pomorskiej Wystawie Sztuki Fotograficznej w Grudziądzu (1933), publikował w prasie fotograficznej („Fotograf Polski”, „Kamera Polska”, „Miesięcznik Fotograficzny”). Współzałożyciel grudziądzkiego Towarzystwa Fotograficznego „Słońce” (1934).
-
Broniewski Kazimierz
Malarz, fotograf amator. Redaktor Monografii ilustrowanej kościołów rzymsko-katolickich w Królestwie Polskim (1899–1900), do której dostarczył niektóre fotografie; autor polskiego przekładu Powszechnej ilustrowanej historii sztuki Antona Springera (1902–1904). Członek Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, aktywny działacz (w l. 1906-1913 sekretarz) Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, Autor około 1500 fotografii, wykonanych przed r. 1914, częściowo w ramach prac dla Towarzystwa, przede wszystkim na terenie Królestwa Polskiego (negatywy obecnie w zbiorach Instytut Sztuki PAN).
-
Bułhak Jan (1876-1950)
Jeden z najwybitniejszych polskich artystów fotografów, czołowy polski piktorialista, twórca koncepcji fotografii ojczystej. Fotografował amatorsko od r. 1905. W r. 1912 rozpoczął działalność w Wilnie i do r. 1915 na zlecenie władz miejskich zajmował się szczegółowym dokumentowaniem jego zabytków; pracę tą kontynuował w latach 1916-1918 przy wsparciu niemieckich okupacyjnych władz wojskowych. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w r. 1920 fotografował zabytki Warszawy, rok później – Krakowa; kolejne kampanie, podejmowane w okresie międzywojennym na całym terenie II Rzeczypospolitej (m.in. Lwów, Pomorze, Lublin, Poznań) złożyły się na liczącą wiele tysięcy zdjęć (architektury, krajobrazów i motywów etnograficznych) serię „Polska w obrazach fotograficznych Jana Bułhaka”. Dokumentował również ważne wydarzenia i prace konserwatorskie w Wilnie (m.in. konserwację obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej, 1927; odkrycie grobów królewskich w podziemiach katedry, 1931). Około r. 1930 wykonał inwentaryzację województwa wileńskiego (negatywy zachowane w Instytucie Sztuki PAN). W l. 1919-1939 kierował Zakładem Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Po II wojnie światowej osiadł w Warszawie; fotografował zniszczenia miast polskich, poświęcił też osobny cykl tzw. Ziemiom Odzyskanym. Jego zdjęcia rozpowszechniane były w licznych albumach, przewodnikach, czasopismach i na pocztówkach; sam był autorem wielu publikacji z zakresu teorii i historii fotografii. Założyciel Fotoklubu Wileńskiego (1927) i współzałożyciel Fotoklubu Polskiego, a także Związku Polskich Artystów Fotografików (1947).
-
Butkowscy Leon i Miron
Właściciele zakładu fot. w Wilnie. Miron uczył się fotografii w zakładzie Friedricha Martiniego, a w l. 1888-1889 był jego wspólnikiem; następnie przejął jego atelier w domu Sokołowskiego przy ul. Niemieckiej i prowadził pod swoim nazwiskiem, a w r. 1890 przeniósł zakład na ul. Konną 5. Od r. 1896 działał wspólnie ze swym brata Leonem pod szyldem „Bracia Butkowscy”. Wykonywali portrety i widoki Wilna, wydawane w seriach (Collection Vilna, Vues de Vilna), a także zdjęcia uroczystości publicznych; w l. 1903-1904 dokumentowali ruiny na Górze Zamkowej. Nagrodzeni m.in. na wystawach w Paryżu (1895) i Wilnie (1902). Od r. 1900 używali tytułu nadwornych fotografów szacha perskiego.
-
Bystydzieński Maksymilian (zm. 1955)
Malarz, grafik, architekt, fotograf amator. Studiował w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, wystawiał akwarele i rysunki na salonach Zachęty. Jako architekt współpracował z Tadeuszem Zielińskim, z którym zaprojektował m.in. tymczasowy Dworzec Główny w Warszawie (1921). Autor fotografii zabytków z okolic Grodna i Mińska (m.in. z Miru, Nieświeża, Różanej), które wraz ze zdjęciami innych autorów ofiarował do zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości (obecnie w Instytucie Sztuki PAN).
-
Chodźko Tyburcy (1840-1908)
Uczestnik powstania styczniowego, fotografią zajął się po powrocie z zesłania. Prowadził zakłady fot. w Piotrkowie Trybunalskim (1871-1876), w Płocku przy Skwerze Michałowskim (1873-1875), w Warszawie przy ul. Nowy Świat 25 (1876-1878), Łomży (od 1878 lub 1879), sezonowo w Ciechocinku (1879 – po 1882), Druskiennikach (od 1886). W r. 1901 przeniósł się do Wilna i otworzył zakład przy ul. Św. Jerzego. Wykonywał portrety, krajobrazy, widoki miejscowości i zabytków oraz reprodukcje dzieł sztuki. W r. 1874 rozpoczął wydawanie Albumu widoków krajowych (ukazała się 1 seria z widokami m.in. zamków w Pieskowej Skale, Ogrodzieńcu i Rabsztynie). Wykonał również serie widoków Łomży, Druskiennik (ok. 1889), Wilna i okolic (m.in. zamku w Krewie, 1905). Po jego śmierci zakład wileński prowadził pod jego nazwiskiem Nikołaj Lebiediew.
-
Czechowicz Józef (1818-1888)
Najwybitniejszy fotograf wileński w. XIX. Ukończył gimnazjum w Witebsku, w l. 1848-1853 pracował jako księgowy w szpitalu wojskowym w Osowcu. W r. 1853 zainteresował się fotografią i otworzył atelier portretowe w Lublinie; w l. 1853-56 ponownie służył w wojsku, następnie wyjechał do Paryża w celu nauki fotografii. Po powrocie pracował w Kijowie i Czernichowie (1859-1860). W l. 1861-1865 prowadził zakład w Witebsku, następnie przeniósł się do Wilna, gdzie, po powrocie z podróży do Berlina i Moskwy (1866-1867), otworzył studio w ogrodzie miejskim przy ul. Botanicznej. Autor ponad 200 fotografii Wilna i jego okolic, wykonywanych od r. 1867, m.in. panoram, widoków przedmieść, wybrzeży Wilii, budowli, reprodukcji dzieł sztuki, wydarzeń i uroczystości, prac budowlanych; część z nich Czechowicz oferował w albumach (np. Widoki Wilna, Album brzegów Wilii). Fotografował ponadto Kijów (1859-1860), Kowno, Grodno, Chełm i Lublin (1884). Nagradzany na Wystawie Politechnicznej w Moskwie (1872), wystawie Société Française de Photographie w Paryżu (1876; w tym samym roku został członkiem tego towarzystwa), na paryskiej wystawie światowej (1878), na Rosyjskiej Wystawie Przemysłu i Sztuk w Moskwie (1882, m.in. za fotografie wnętrz kościołów wileńskich). Po śmierci Czechowicza jego zakład prowadziła pod własnym nazwiskiem Anna Slendzińska. Ok. 150 negatywów Czechowicza przechowuje Narodowe Muzeum Litwy w Wilnie; albumy i odbitki m.in. w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk i Bibliotece Uniwersytetu Wileńskiego.
-
Dubowik Michał
Właściciel zakładu fotograficznego w Białej Cerkwi, czynnego w latach 1894–1912. Autor widoków miasta, około r. 1906 wydawanych także na pocztówkach. W bliżej nieokreślonym czasie prawdopodobnie fotografował także obrazy w pałacu w Aleksandrii pod Białą Cerkwią (odbitka w Fototece Instytutu Historii Sztuki UJ, sygn. IHSUJ P 017890). Członek Rosyjskiego Towarzystwa Fotograficznego; brał udział w jego zbiorowej wystawie w Paryżu (1900).
-
Dutkiewicz Juliusz (Julian)
Właściciel zakładu fotograficznego w Stanisławowie, czynnego w l. 60.-80. w. XIX; w bliżej nieokreślonym czasie także w Suczawie (w l. 50 w. XIX) oraz we Lwowie (wspólnie z Julianem Wangiem). Najpóźniej od r. 1878 prowadził atelier w Kołomyi, gdzie działał co najmniej do r. 1899. Oprócz portretów wykonywał widoki miejscowości i krajobrazów górskich z Pokucia, Bukowiny i Podola oraz liczne zdjęcia o charakterze etnograficznym, zwłaszcza tzw. typów ludowych, głównie Hucułów. Na Wystawę Etnograficzną w Kołomyi w r. 1880 przygotował album widoków i typów ludowych Pokucia. Wykonywał też zlecenia dla dworów królewskich Rumunii i Serbii. W r. 1885 wykonał serię widoków Czerniowiec. Nagrodzony m.in. złotym medalem cesarskim Litteris et Artibus (1881), dyplomem honorowym na Bukowińskiej Wystawie Krajowej w Czerniowcach (1886) i srebrnym medalem na Wystawie Krajowej w Krakowie (1887). Członek Towarzystwa Tatrzańskiego.
-
Eder Józef (1831-1903)
Jeden z najważniejszych fotografów lwowskich w. XIX. Działalność zawodową rozpoczął zapewne w Stanisławowie, gdzie w r. 1861 założył atelier przy ul. Sobieskiego 18. W 1. połowie l. 60. w. XIX razem z Bernhardem Brandem prowadził zakład malarsko-fotograficzny we Lwowie przy ul. Karola Ludwika (w Hotelu Angielskim) oraz filię w Jassach. Najpóźniej od r. 1867 do 1885 był wyłącznym właścicielem atelier w Hotelu Angielskim; w l. 80. w. XIX utrzymywał także sezonowy zakład w Krynicy, a w r. 1886 krótko pracował w Rzeszowie. W r. 1888 przeniósł się do Stanisławowa, gdzie otworzył zakład przy ul. Sapieżyńskiej 9, który działał także po jego śmierci. Autor licznych widoków Lwowa (zebranych w albumy w r. 1867 i 1871) oraz innych miejscowości w Galicji. Wykonał także kilka albumów z widokami linii kolejowych: Kolei Karola Ludwika (odcinek Kraków – Lwów, 1868; odcinek Lwów – Brody, 1869; odcinek Złoczów – Tarnopol – Podwołoczyska, 1871), Kolei Lwowsko-Czerniowieckiej (1872) i Kolei Dniestrzańskiej (1873). Robił również portrety, fotografie okolicznościowe i reprodukcje dzieł sztuki. Nagrodzony na wystawie światowej w Wiedniu r. 1873 (wspólnie z Aleksandrem Nowickim, za portrety w technice heliochromografii) i lwowskiej Wystawie Rolniczej i Przemysłowej (1877); w r. 1887 sam zasiadał w jury wystawy krajowej w Krakowie w grupie „Drukarstwo i technika reprodukcyjna”.
-
Eder Rudolf (1823-1891)
Rotmistrz honwedów, uczestnik powstania węgierskiego w l. 1848-1849 i powstania styczniowego. W r. 1861 otworzył zakład fotograficzno-malarski we Lwowie na pl. Franciszkańskim l. 47 4/4 (obok pałacu hr. Dzieduszyckiego), najpóźniej w r. 1863 przeniesiony do domu l. 92 4/4 przy ul. Franciszkańskiej (obok siedziby Namiestnictwa), a stamtąd w r. 1864 do domu l. 504 4/4 (tzw. Kręcone Słupy, później ul. Pańska 13), wreszcie w r. 1869 do lokalu w pobliżu katedry. Zajmował się przede wszystkim portretowaniem, udzielał także lekcji fotografii. W r. 1874 wykonał album widoków Iwonicza. Od l. 80. w. XIX mieszkał i pracował w Podgórzu pod Krakowem.
-
Eibel Wilhelm
Właściciel zakładu fot. w Kołomyi przy ul. Franciszka Józefa 25 (później przy Alei Wolności 23), założonego przed r. 1905 i działającego do l. 30 w. XX. Wykonywał głównie portrety, m.in. typów ludowych z Huculszczyzny, ponadto widoki Kołomyi, Kosowa i okolic, które wydawał także na pocztówkach. Pod koniec l. 20 w. XX tytułował się „stałym i wyłącznym fotografem Garnizonu w Kołomyi”.
-
Engel August
Właściciel zakładu fot. w Kamieńcu Podolskim, założonego w r. 1870 i mieszczącego się przy rynku Starego Miasta. Działał co najmniej do r. 1902, kiedy to otrzymał wyróżnienie na wystawie rolniczo-przemysłowej w Kamieńcu. Autor m.in. kilku widoków Kamieńca Podolskiego sprzed połowy l. 70 w. XIX (odbitki w Bibliotece Narodowej w Warszawie).
-
Fleury Stanisław Filibert (1858–1915)
Fotograf i malarz. W l. 1874-1878 kształcił się w wileńskiej szkole rysunkowej pod kierunkiem I. Trutniewa. Fotografii wyuczył się w atelier Aleksandra Straussa. W l. 1884-1892 w spółce z Ryszardem Baczańskim i Faustynem Łopatyńskim (zmarłym w r. 1886) prowadził zakład fot. przy ul. Wielkiej 70, następnie otworzył własne atelier pod nr. 47. Znany głównie z widoków Wilna i scen rodzajowych (w tym stereoskopowych), wykonywał także zdjęcia zabytków na potrzeby badań naukowych: np. w r. 1888 fotografował freski na zamku w Trokach, a w związku ze zjazdem archeologicznym w Wilnie w r. 1893 – dzieła złotnictwa, m.in. ze skarbca katedry wileńskiej. Wiele zdjęć Fleury’ego zostało opublikowanych, np. w książkach E. Jeleńskiej Kalwarya pod Wilnem (1903) i W. Zahorskiego Katedra wileńska (1904). Nagrodzony na V wystawie fotograficznej V oddziału Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Technicznego w Petersburgu (1898) i na konkursie pozytywów Towarzystwa Fotograficznego w Petersburgu (1899); brał także udział w międzynarodowej wystawie fotograficznej w Petersburgu (1903). Duży zbiór fotografii Fleury’ego przechowuje Muzeum Narodowe w Gdańsku.
-
Friedrich A.
Fotograf amator, autor widoków Lwowa oraz licznych zdjęć zamków i kościołów na terenie Galicji, zwłaszcza na Podolu, wykonanych w końcu w. XIX (150 odbitek ze zbiorów A. Czołowskiego przechowuje Biblioteka Narodowa w Warszawie). Od r. 1894 współpracował z Gronem Konserwatorów Galicji Wschodniej, któremu w l. 1894-1898 ofiarował kilkadziesiąt wykonanych przez siebie fotografii. Członek lwowskiego Klubu Miłośników Sztuki Fotograficznej (w r. 1895 członek wydziału, w r. 1895 i 1898 skarbnik). Zapewne identyczny z Albinem Friedrichem (1861-1905), urzędnikiem w lwowskiej filii Banku Austro-Węgierskiego, członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i zasłużonym członkiem gminy ewangelickiej we Lwowie.
-
Gasko Ruwim
Właściciel zakładu fot. w Równem przy ul. Szosowej, czynnego od końca w. XIX do ok. 1914, a także w Rożyszczu (1913-1915); zakład pod szyldem R. Gasko działał jeszcze w okresie międzywojennym. Wykonywał portrety i zdjęcia typów ludowych, znana jest także sygnowaną przez niego fotografia kościoła w Dąbrowicy na Wołyniu (ze zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, obecnie Instytut Sztuki PAN).
-
Greim Michał (1828-1911)
Drukarz, fotograf, numizmatyk, antykwariusz, kolekcjoner i archeolog amator. W l. 1852-1856 zecer, a następnie do r. 1872 zarządca Drukarni Rządowej w Kamieńcu Podolskim. W r. 1871 zajął się fotografią, odkupiwszy kamieniecki zakład fot. Józefa Kordysza. W następnych latach wykonał wiele zdjęć Kamieńca i innych miejscowości Podola i Besarabii; był też wybitnym twórcą fotografii o tematyce etnograficznej (tzw. typów ludowych, portretów i scen rodzajowych). Ponadto wykonywał portrety i reprodukcje dzieł sztuki. Swe zdjęcia łączył w cykle i albumy (np. poświęcone widokom Kamieńca, zamkom i kościołom na Podolu, typom Podola i Besarabii, zabytkom ormiańskim i tureckim), wykonywane na zamówienie lub jako dar dla znanych osobistości, m.in. E. Orzeszkowej, J. I. Kraszewskiego, sułtana Abdula Hamida II. Obdarowywał fotografiami także muzea (np. Muzeum Przemysłowe we Lwowie) oraz towarzystwa naukowe, których był członkiem lub współpracownikiem: m.in. Cesarskie Towarzystwo Geograficzne w Petersburgu, Komisję Antropologiczną Akademii Umiejętności i Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury w Krakowie. W r. 1900 wydał pocztówki wg fotografii z widokami Kamieńca i zamków podolskich; jego zdjęcia były także publikowane m.in. w Encyklopedii staropolskiej Z. Glogera, monografii Kamieńca A. Prusiewicza oraz w prasie ilustrowanej (niekiedy jako drzeworyty). Za fotografie etnograficzne został nagrodzony srebrnym medalem na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie (1894).
-
Groër Franciszek (1887-1965)
Lekarz pediatra, fotograf amator. W l. 1919-1939 profesor na Uniwersytecie Lwowskim, po II wojnie światowej profesor Śląskiej Akademii Medycznej, od r. 1951 dyrektor Instytut Matki i Dziecka w Warszawie. Członek Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Fotografią zajmował się w okresie pobytu we Lwowie; oprócz zdjęć związanych z praktyką medyczną wykonywał także widoki Lwowa i fotografie rodzajowe, stosując często techniki szlachetne właściwe piktorializmowi. W marcu r. 1939 jego prace pokazywane były na wystawie indywidualnej we Lwowie. Niektóre fotografie Groëra (np. kaplicy Boimów przy lwowskiej katedrze łacińskiej) były publikowane w pracach Tadeusza Mańkowskiego.
-
Grosicki Władysław
Fotograf czynny na początku w. XX w Międzyborzu (notowany 1902) i Szarogrodzie (notowany 1913). Autor fotografii synagogi w Szarogrodzie z dawnych zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości (obecnie Instytut Sztuki PAN).
-
Haczewski Feliks W. (1907-1984)
Inż. architekt, radiesteta, fotograf amator. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej (1934). Fotografował głównie architekturę Lwowa; w l. 30. w. XX wykonał również liczne zdjęcia do prac Tadeusza Mańkowskiego o sztuce lwowskiej (odbitki zachowane w Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie). Brał udział w wystawie „Lwów dawny i dzisiejszy w grafice i fotografice” (Lwów, 1934). Po II wojnie światowej pracował w Warszawie, zaprojektował m.in. osiedle im. Adama Mickiewicza w Lublinie.
-
Hełm-Pirgo Adam (1852-1932)
Pułkownik armii austriackiej, w r. 1904 przeniesiony w stan spoczynku; podczas walk polsko-ukraińskich o Lwów w r. 1918 komendant żandarmerii. Fotograf amator. W l. 1891-1892 członek zarządu lwowskiego Klubu Miłośników Sztuki Fotograficznej. Uczestniczył w ekspozycji Klubu w ramach Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie (1894), na której pokazał zdjęcia z otwarcia Wystawy . Fotografował m.in. odsłonięcie pomnika A. Mickiewicza we Lwowie (1904).
-
Hełm-Pirgo Adam Klemens (1892-1955)
Architekt, fotograf amator. Syn pułkownika Adama Hełm-Pirgi. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej (1922), w r. 1925 uzyskał stopień architekta dyplomowanego na Politechnice Warszawskiej. W l. 1926-1940 dyrektor Urzędu Budowlanego w Zakopanem, po II wojnie światowej mieszkał w Krakowie. Prawdopodobnie tożsamy z A. Pirgą, członkiem Związku Studentów Architektury Politechniki Lwowskiej i autorem fotografii opublikowanych w katalogu wystawy „Wieś i miasteczko” (1916). W okresie międzywojennym uczestniczył w I Wszechpolskiej Wystawie Fotografii „Światłocień” w Poznaniu (1923; nagroda za fotografie zabytków architektury), Wystawie Fotografii Artystycznej w ramach I Ogólnopolskiej Wystawy Sportowej we Lwowie (1927) i wystawie „Sztuka i Turystyka” w Warszawie (1933). Uzyskał kilka patentów w dziedzinie kinematografii.
-
Henner Bernard (Baruch) senior (1842-1926)
Syn i uczeń Bernarda Hennera seniora. W l. 1890-1906 prowadził zakład fot. w Jarosławiu, początkowo określany na winietach filią przemyskiego atelier ojca, z czasem działający tylko pod szyldem „B. Henner”. W r. 1906 przeniósł się do Krakowa, gdzie otworzył zakład w przy ul. Szewskiej 27. W l. 1909-1911 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego stowarzyszenia przemysłowego fotografów w Krakowie. Od r. 1912 do śmierci mieszkał we Lwowie, prowadząc zakład przy ul. Koralnickiej 4; w reklamie posługiwał się uzyskanym przez ojca tytułem c. k. nadwornego fotografa. Wykonywał głównie portrety. Po jego śmierci zakład lwowski prowadziła wdowa Ludwika, później Marcin Jaeger. Krakowskie atelier pod nazwą „B. Henner” działało do początku l. 20 w. XIX, później przejął je Stanisław Stadler.
-
Henner Jakub (Józef) Jeremiasz (1862-1928)
Syn Bernarda Hennera seniora. W l. 1887-1899 prowadził zakład fot. we Lwowie przy ul. Akademickiej 18. Członek Photographische Gesellschaft w Wiedniu (od 1889). W r. 1893 uzyskał tytuł c.k. nadwornego fotografa. Wykonywał portrety i fotografie okolicznościowe (np. wizytę i pobyt namiestnika Galicji nad Dniestrem, 1891). W r. 1899 jego zakład kupił Józef Popiel, po którym w r. 1900 przejął go Noe Lissa; sam Henner osiadł w Przemyślu.
-
Hermanowicz Jan (1865 lub 1871-?)
Absolwent technikum kolejowego. Właściciel zakładu fot. w Wilnie, czynnego w l. 1895-1898, od r. 1897 prowadzonego wspólnie z Adamem Daukszą. W l. 1898-1900 przebywał i działał w Rosji, głównie w Petersburgu, pracując m.in. nad albumami widoków Rosji i stacji kolejowych. Do Wilna powrócił na krótko w r. 1900, rok później ponownie udał się do Rosji. Po powrocie w r. 1903 otworzył pracownię „Ekonomia” przy ul. Semionowskiej (obecnie Ludwisarskiej) 11, kierowaną przez Witolda Zawistowskiego, który później ją kupił i prowadził do r. 1912. Autor portretów, zdjęć okolicznościowych oraz widoków Wilna i innych miejscowości (np. zamku w Trokach).
-
Hetzschold Friedrich
Bliżej nieznany fotograf niemiecki, czynny przez krótki okres w Wilnie. W r. 1866 wykonał liczący 8 fotografii album „Nowo wybudowane lub przekształcone cerkwie prawosławne w Wilnie” (egzemplarze zachowane w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Petersburgu i Muzeum Historycznym w Trokach).
-
Hoppen Jerzy (1891-1969)
Malarz, grafik, konserwator, fotograf amator. Studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (1913-1914) i na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (od 1921, dyplom 1934). Od r. 1931 kierownik Zakładu Grafiki na tymże Wydziale. Fotografował od około r. 1931, głównie w Wilnie, gromadząc ponad 3500 zdjęć jego zabytków, które często wykorzystywał jako pomoc w pracy artysycznej. Po II wojnie światowej osiadł w Toruniu. Zbiór negatywów Hoppena przechowuje Muzeum Narodowe w Warszawie.
-
Huberowa Zofia z Trzemeskich (1872-1934)
Fotografka, właścicielka zakładu fotograficznego we Lwowie przy ul. Trzeciego Maja 5, który odziedziczyła po ojcu Edwardzie Trzemeskim. W r. 1906 wyszła za mąż za Rudolfa Hubera, z którym odtąd wspólnie prowadziła zakład. Jego specjalnością były portrety o dużych walorach artystycznych; oferował on także odbitki z dawnych klisz Edwarda Trzemeskiego, a także zdjęcia architektury i reprodukcje dzieł sztuki. Huberowa brała udział w wystawach fotograficznych we Lwowie, początkowo indywidualnie, a w okresie międzywojennym wspólnie z mężem. Członkini Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego (od 1905) i Stowarzyszenia Przemysłowego Gremium Fotografów we Lwowie (od 1912).Huberowa Zofia z Trzemeskich (1872-1934)
-
Huber Rudolf (1875-1942)
Urzędnik pocztowy, artysta fotograf lwowski. Uczestniczył w ruchu fotoamatorskim od ok. 1902. W r. 1906 ożenił się z Zofią Trzemeską, córką Edwarda; odtąd wraz z żoną (po jej śmierci w r. 1934 – z córką Zofią) wspólnie prowadził dawny zakład jej ojca we Lwowie przy ul. Trzeciego Maja 5, czynny do r. 1939. Jako artysta specjalizował się w portrecie, wykonywał także zdjęcia architektury (m.in. budowli Lwowa) i pejzaże. Członek Klubu Miłośników Sztuki Fotograficznej (później Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego), publikował swe prace w prasie fotograficznej i pokazywał na licznych wystawach, we Lwowie (np. dorocznych Wystawach Fotograficznych), Krakowie i Wiedniu; w okresie międzywojennym małżonkowie wystawiali i podpisywali razem swoje prace.
-
Jaworski Józef Kościesza
Malarz i fotograf pochodzący z Warszawy. W l. 1911-1918 przebywał we Lwowie, wykonując szczegółową dokumentację zabytków miasta na zamówienie Archiwum Miasta Lwowa. W okresie tym prowadził także atelier przy ul. Łyczakowskiej 41. W r. 1913 fotografował urządzoną wystawę pamiątek po powstaniu styczniowym, a także dokumentował freski Stanisława Stroińskiego w Sokalu, Krystynopolu, Tartakowie i Warężu (zestawiony z tych zdjęć album zakupiło Grono Konserwatorów Galicji Wschodniej). W l. 1913-1918 był prezesem Stowarzyszenia Głuchych „Nadzieja” we Lwowie. Po r. 1918 powrócił do Warszawy i w następnych latach (do ok. 1929) pracował dla Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Fotografie Jaworskiego publikowane były m.in. w przewodnikach Mieczysława Orłowicza oraz wydawnictwach TOnZP. Kilkaset jego negatywów przechowuje Instytut Sztuki PAN.
-
Jaworski Tadeusz Julian (1873-1921)
Właściciel zakładu fot. w Złoczowie, czynnego od l. 90. w. XIX, z filią w Brodach. W l. 1911-1921 był właścicielem atelier „Adela” w Pasażu Mikolascha we Lwowie. Utrzymywał się głównie z portretowania, znane są także wykonane przez niego zdjęcia zabytków architektury, m.in. w Zbarażu i Lesku. W r. 1906 wykonał kilkanaście fotografii pałacu w Podhorcach (także wewnątrz), które rozprowadzał na pocztówkach i w formie albumów.
-
Jędryk Marian (?–1946)
Właściciel zakładu fotograficznego w Stanisławowie przy ul. Lipowej 3 oraz atelier Foto-Skład w Morszynie-Zdroju, czynny w l. 20.-30. w. XX. W r. 1929 ogłaszał się jako fotograf garnizonowy w Stanisławowie. Autor portretów, zdjęć reportażowych oraz krajobrazowych, a także widoków Stanisławowa i uzdrowiska w Morszynie, które rozpowszechniane były m.in. na pocztówkach wydawnictwa „Książnica-Atlas”.
-
Jodkowski Józef (1890-1950)
Archeolog, numizmatyk, konserwator, fotograf amator. Absolwent gimnazjum w Grodnie, studiował w Szkole Sztuk Pięknych i Instytucie Archeologicznym w Moskwie (1913). Członek-korespondent Cesarskiej Komisji Archeologicznej w Moskwie i jej delegat na gubernie wileńską, grodzieńską i mińską. Zatrudniony w Muzeum Rumiancewskim, inwentaryzował przechowywane tam polonika. W r. 1922 był konserwatorem okręgowym województwa białostockiego, a w następnym roku przeniósł się do Grodna, gdzie zorganizował i do r. 1936 kierował Muzeum Miejskim. W l. 1936-1939 pracował w Państwowych Zbiorach Sztuki w Warszawie, zajmując się numizmatyką. Autor wielu fotografii zabytków z terenu Podlasia i Grodzieńszczyzny, wykonanych na potrzeby własnych badań i w związku z pełnieniem urzędu konserwatora (ok. 650 negatywów przechowuje Instytut Sztuki PAN).
-
Jundziłł Stanisław (1853–1938)
Fotograf amator, prawdopodobnie tożsamy z właścicielem majątków Sienieżyce i Reginów na Grodzieńszczyźnie. Autor zdjęć domów wiejskich, dworów, pałaców i kościołów guberni grodzieńskiej i mińskiej, wykonanych w końcu w. XIX lub na początku XX. Kilkadziesiąt z nich ofiarował krakowskiemu Towarzystwu Polska Sztuka Stosowana, które pokazywało je na wystawie zabytków budownictwa drzewnego w Polsce w r. 1905 (30 odbitek obecnie w Bibliotece Głównej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; ponadto kilkanaście zdjęć ze zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości przechowuje Instytut Sztuki PAN)
-
Jurkowski Zbigniew (1833-1901)
Właściciel zakładu fot. w Witebsku przy ul. Zamkowej, otwartego w r. 1867. Od r. 1882 członek Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Technicznego. W tym samym roku uczestniczył w zjeździe Towarzystwa w Moskwie, podczas którego demonstrowano skonstruowaną przez niego migawkę „momentalną”; rok później opracował koncepcję migawki szczelinowej, którą opisał w r. 1883 w czasopiśmie „Fotograf”. W l. 80 w. XIX opublikował tam także artykuły m.in. o fotografii kryminalnej i papierze albuminowym. Z kolei w „Russkim Fotograficzeskim Żurnalu” opublikował artykuły o fotografii stereoskopowej. Nagrodzony na III wystawie fotograficznej V oddziału Towarzystwa Technicznego w Petersburgu (1891) i wystawach fotograficznych w Moskwie (1892, 1898). Autor licznych widoków Witebska, w tym stereoskopowych, oraz portretów (odbitki zachowane w Witebskim Obwodowym Muzeum Krajoznawczym i Państwowym Muzeum Historycznym w Moskwie).
-
Kaliszewski Brunon (? – 1935)
Właściciel zakładu fot. w Tarnopolu, założonego pod koniec w. XIX, najpóźniej od r. 1896 mieszczącego się przy ul. 3 Maja, później w domu własnym w Pasażu Adlera. W początkowym okresie utrzymywał filię w Brzeżanach oraz drugie (?) atelier w Tarnopolu przy ul. Mickiewicza. Członek Towarzystwa Szkół Ludowych w Tarnopolu. Wykonywał głównie portrety, znane są też sygnowane przez niego widoki kościoła dominikanów w Tarnopolu (Fototeka Instytutu Historii Sztuki UJ).
-
Kłos Juliusz (1881-1933)
Architekt, historyk architektury, fotograf amator. Studiował na politechnikach w Warszawie i w Wiedniu; w l. 1909-1911 pracował w urzędzie budowlanym w Grazu. Od r. 1912 przebywał w Warszawie. Członek, a w l. 1912-1914 sekretarz Wydziału Konserwatorskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości; brał udział w wielu akcjach dokumentacyjnych Towarzystwa. W l. 1915-1916 uczestniczył w pracach Komisji Opieki nad Gmachami Publicznymi i kierował pierwszą inwentaryzacją rezydencji w Łazienkach. Współorganizował Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej i był jego wykładowcą w l. 1916-1920. W r. 1920 przeniósł się do Wilna, by objąć katedrę architektury na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego i z miastem tym związał swą dalszą działalność naukową, inwentaryzacyjną i konserwatorską Autor wielu publikacji dotyczących m.in. architektury drewnianej oraz historii i sztuki Wilna (np. popularne Wilno. Przewodnik krajoznawczy, 1923). Kilkaset negatywów Kłosa przechowuje Instytut Sztuki PAN.
-
Koehler (Köhler) Ludomir (?-1926)
Malarz, kompozytor i fotograf, absolwent krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych (studia w l. 1879-1880, 1883-1887). W r. 1889 otworzył pracownię malarską we Lwowie przy ul. Lindego 9, przeniesioną w r. 1890 na ul. Sykstuską 13, a w r. 1891 – na pl. Mariacki 3. W lokalu tym w l. 1892-1895 prowadził także zakład fotograficzny. Od r. 1895 pracował jako malarz i fotograf w Czerniowcach. Do Lwowa powrócił najpóźniej w r. 1900; rok później otworzył zakład fotograficzno-malarski przy ul. Fredry 7. Wykonywał głównie portrety indywidualne i grupowe oraz zdjęcia okolicznościowe (np. manewrów wojskowych nad Prutem, 1902), rzadziej reprodukcje dzieł sztuki (m.in. niektóre eksponaty na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie w r. 1894). Po objęciu w r. 1904 posady nauczyciela rysunków w gimnazjum im. Franciszka Józefa zarzucił praktykę fotograficzną. W czasie I wojny światowej opuścił Lwów; w l. 1923-1926 mieszkał w Białymstoku.
-
Kontorowicz L. L. (Lew?)
Właściciel zakładów fot. w Łucku i być może w Krzemieńcu, czynny na początku w. XX. Autor fotografii synagog w Pińsku i Łucku (odbitki ze zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, obecnie Instytut Sztuki PAN).
-
Kordysz Józef (1824–1896)
Właściciel zakładu fot. w Kamieńcu Podolskim, założonego przed r. 1861. W tym samym roku został członkiem Société Française de Photographie. Od r. 1868 działał w Kijowie (od r. 1875 w lokalu przy Chreszczatyku), utrzymując w Kamieńcu filię pod zarządem Włodzimierza Zagórskiego, którą w r. 1871 odsprzedał wraz kolekcją negatywów Michałowi Greimowi. Podczas wojny rosyjsko-tureckiej w r. 1877-1878 przebywał w Bułgarii, współpracując przez pewien czas z Karolem Migurskim. W r. 1880 przekazał Zagórskiemu prowadzenie zakładu w Kijowie, a dziesięć lat później, po nieudanej próbie otwarcia nowego, zbankrutował. Dorobek Kordysza obejmuje portrety, widoki Kamieńca Podolskiego i Kijowa (także stereoskopowe); jest również autorem fotografii o tematyce etnograficznej, wykonanych m.in. na potrzeby Wszechrosyjskiej Wystawy Etnograficznej (1867) oraz dla Cesarskiego Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, którego był członkiem (Album Etnograficzny Małorosji, 1874).
-
Korzon Abdon (1824-1874)
Jeden z pierwszych fotografów Wilna, właściciel zakładu fot. przy ul. Wielkiej, czynnego w l. 1859-1863. Za udział w powstaniu styczniowym (m.in. rekrutowanie i fotografowanie powstańców) został zesłany na Syberię, gdzie zmarł. Utrzymywał się głównie z portretowania, jest też autorem najwcześniejszych fotograficznych widoków Wilna, w tym stereoskopowych; fotografował też Troki i budowę tunelu kolejowego w Ponarach (1860).
-
Krutowski Wasyl (Bazyli)
Właściciel zakładu fot. w Równem, czynnego ok. 1887-1904 oraz w Korcu (notowanego w r. 1912). Autor m.in. widoku kościoła pojezuickiego w Krzemieńcu (odbitka w Bibliotece Narodowej).
-
Kupiec Bronisław (1909-1970)
Artysta fotograf. Studiował na Politechnice Lwowskiej i Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. W l. 1938-1939 pracował w spółce „Książnica-Atlas”, kierując działem wydawnictw fotograficznych. Po II wojnie światowej osiadł we Wrocławiu. Członek Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego i Lwowskiego Klubu Filmowego (od 1937); po wojnie – współzałożyciel Wrocławskiego Towarzystwa Fotograficznego, członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Uprawiał fotografię krajobrazową (m.in. album Czarnohora, 1937), fotografował także dzieła architektury i rzeźby (m.in. Cmentarz Obrońców Lwowa). Jego zdjęcia wydawane były m.in. pocztówkach „Książnicy-Atlas”.
-
Lang Karol Ferdynand
Właściciel zakładu fot. mieszczącego się w klasztorze benedyktynek we Lwowie (l. 541 3/4), działającego w l. 60. w. XIX. W literaturze utożsamiany z Karolem Ferdynandem Langiem (1811-1906), weteranem powstania listopadowego, flecistą w Teatrze Skarbkowskim i lutnikiem, na co nie ma jednak bezspornych dowodów. Autor kilkunastu widoków Lwowa. W r. 1869 wykonał fotografię katafalku wystawionego na cześć Kazimierza Wielkiego w kościele Dominikanów.
-
Lenkiewicz Adam Ambroży (1888–1941)
Nauczyciel, działacz turystyczny, artysta fotograf, filmowiec. W l. 1906-1908 studiował na Wydziale Inżynierii Politechniki Lwowskiej, następnie do r. 1915 filologię klasyczną na Uniwersytecie Lwowskim. W l. 1916-1930 był nauczycielem w Żeńskim Gimnazjum im. Królowej Jadwigi we Lwowie, a w. l. 1930-1939 w Państwowej Wyższej Szkole Technicznej. Współzałożyciel lwowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (1921) i jego prezes (1928-1939). Był członkiem wielu organizacji turystycznych, opublikował liczne artykuły i przewodniki, m.in. po Gorganach. Fotografią zajmował się od 1. połowy l. 20. w. XX, początkowo współpracując ze Stefanem Pazirskim. Od r. 1925 członek Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego, a od r. 1931 – Fotoklubu Polskiego. Fotografował w całej Polsce, głównie architekturę i krajobrazy górskie; jego zdjęcia eksponowane były na wystawach krajowych i zagranicznych oraz rozpowszechniane na pocztówkach wydawnictwa „Książnica-Atlas”.
-
Liebermann Bernard
Właściciel zakładu fot. w Drohobyczu, założonego przed r. 1903. W r. 1905 działał w spółce z Henrykiem Herbstem, następnie pod szyldem „Zakład Art. Fotograficzny B. Liebermann” przy ul. Św. Bartłomieja, z filiami w Borysławiu i Truskawcu. Autor m.in. widoków Drohobycza, wydawanych także na pocztówkach; w l. 1905-1908 wykonał liczne zdjęcia tamtejszej fary (odbitki w Fototece Instytutu Historii Sztuki UJ i Fototece Lanckorońskich PAU). Zakład istniał co najmniej do r. 1917, kiedy to Liebermann został odnotowany jako „c. i k. nadworny fotograf”.
-
Lineburg Stanisław Karol (1862-1931)
Agent ubezpieczeniowy, działacz społeczny w Suwałkach, krajoznawca, kolekcjoner, fotograf amator. Członek-korespondent Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (w l. 1908–1914 prezes oddziału suwalskiego), Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości (delegat na Suwalszczyznę) i Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Współzałożyciel Muzeum Ziemi Suwalskiej, któremu przekazał w depozyt swoje zbiory. W zbiorach TOnZP znajdowało się kilka jego fotografii krajoznawczych z Suwalszczyzny.
-
Lissa Noa (Noe, Mikołaj) (1870-1935)
Pochodził z okolic Żytomierza, we Lwowie osiadł w l. 90. w. XIX. Początkowo prowadził zakład fot. przy ul. Karola Ludwika 3 w spółce z Władysławem Wybranowskim. W r 1900 nabył od Józefa Popiela dawny zakład fot. Jakuba Hennera przy ul. Akademickiej 18 i prowadził pod swoim nazwiskiem, używając tytułu c. k. nadwornego fotografa; utrzymywał też filię w Stryju przy ul. 3 Maja. W l. 1914-1915 przebywał wraz z rodziną w Wiedniu, następnie wrócił do Lwowa. Nagrodzony złotym medalem na Wystawie Przyrodniczo-Lekarskiej we Lwowie (1907). Wykonywał głównie portrety, ponadto zdjęcia okolicznościowe (np. odsłonięcie pomnika Mickiewicza we Lwowie, 1904); znane są również sygnowane przez niego widoki budowli lwowskich i pałacu Lanckorońskich w Rozdole.
-
Martwich Robert
Obywatel Prus, właściciel zakładów fot. w Ostrogu i Zasławiu, czynny w l. 70.-90. w. XIX. Autor m.in. zdjęć zabytków w Ostrogu i Zasławiu (odbitki ze zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Instytucie Sztuki PAN; kilkanaście odbitek w Państwowym Muzeum Historii Sankt-Petersburga). Po jego śmierci w l. 1904-1917 zakład w Zasławiu prowadziła wdowa Katarzyna.
-
Mazur Dawid (? – 1916)
Jeden z bardziej znanych lwowskich fotografów zawodowych. W l. 1882-1888 wraz z Karolem Roszkiewiczem prowadził zakład przy pl. Mariackim 3, następnie samodzielnie przy ul. Pańskiej 5 (1887-1905), w domu własnym przy Piekarskiej 11 (1905-1911) i przy pl. Halickim 12a (1911-1914). W r. 1914 osiedlił się w Wiedniu i zakupił dawny zakład Eugena Schöfera przy Kohlmarkt 10. Ceniony portrecista, fotografował m.in. aktorów i przedstawienia teatralne, wykonał także pewną liczbę widoków Lwowa. Nagrodzony na Krajowej Wystawie Rolniczej i Przemysłowej w Krakowie (1887) i Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie (1894). Członek i pierwszy prezes Gremium Fotografów we Lwowie (1913).
-
Mokłowski Kazimierz (1869-1905)
Architekt, działacz socjalistyczny, etnograf. Studiował architekturę we Lwowie, Zurychu, Berlinie, Dreźnie i Monachium; od r. 1897 zatrudniony w biurze architektonicznym Jana Lewińskiego we Lwowie. Swym zainteresowaniem sztuką ludową zwrócił uwagę Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności, której współpracownikiem został w r. 1901; w następnych latach prowadził badania terenowe nad budownictwem drewnianym w Galicji, wykonując – z pomocą swego brata Tadeusza – dokumentację rysunkową i fotograficzną wielu cerkwi i kościołów. Większość z kilkudziesięciu znanych fotografii Mokłowskiego powstała prawdopodobnie w trakcie wyprawy zorganizowanej w latach 1904-1905 dzięki subwencji Akademii Umiejętności. Zdjęcia Mokłowskiego pokazywano w Krakowie w r. 1905 na wystawie w Towarzystwie „Polska Sztuka Stosowana”; wiele z nich zostało także opublikowanych w r. 1907 w „Sprawozdaniach Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce”.
-
Mokłowski Tadeusz (1878-1956)
Architekt lwowski, fotograf amator, podpułkownik wojska polskiego. Absolwent Politechniki Lwowskiej. W l. 1902-1904 uczestniczył w prowadzonych przez swego brata Kazimierza badaniach nad sztuką ludową i architekturą drewnianą, wykonując część rysunków i fotografii. W r. 1909 uzyskał od Sejmu Krajowego Galicji subwencję na inwentaryzację zabytków budownictwa drewnianego w Galicji Wschodniej, którą miał przeprowadzić pod kierunkiem Grona Konserwatorów Galicji Wschodniej. Odtąd współpracował z Gronem jako delegat, a później członek, badając i fotografując zabytki w terenie (m.in. w Skicie Maniawskim, Husiatynie). W czasie I wojny światowej służył w II Brygadzie Legionów, później kontynuował karierę wojskową. Po r. 1945 osiadł w Anglii.
-
Morwitz Zygmunt (1884-1972)
Doktor prawa, historyk sztuki malarz, inżynier architekt. W l. 1919-1921 pełnił funkcję sekretarza-rysownika w biurze konserwatora zabytków województwa łódzkiego, następnie przez rok był p. o. konserwatora zabytków województwa wołyńskiego, a w l. 1922-1923 zastępca konserwatora województwa lwowskiego. Członek Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie; współpracownik lwowskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Jego fotografie publikowane były m.in. w przewodnikach Mieczysława Orłowicza. Po II wojnie światowej pracował na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej; w l. 1954-1965 współpracownik Katedry Historii Architektury Polskiej na Politechnice Krakowskiej.
-
Münz Marek (Max, Markus, Mordche) (1879? – 1937)
Właściciel i współwłaściciel kilku zakładów fot. we Lwowie, m.in. przy ul. Batorego 32 (wraz z Samuelem Nickem, 1902-1903), przy ul. Jagiellońskiej 15 (1910-1937; później prowadzony przez wdowę Aurelię), Zakładu Artystyczno-Cynkograficznego przy ul. Batorego 12 (1912-1913). Pracował dla prasy (m.in. „Nowin Ilustrowanych”; „Illustrierte Kronen Zeitung”, „Chwili”), a w początkach działalności także jako fotograf policyjny. Współzałożyciel i długoletni działacz (1918 – prezes) Gremium Fotografów we Lwowie, w okresie międzywojennym również prezes Stowarzyszenia Fotografów Żydowskich i członek władz Gminy Żydowskiej we Lwowie. Autor licznych widoków Lwowa i jego budowli oraz reprodukcji dzieł sztuki ze zbiorów lwowskich, a także zdjęć okolicznościowych i reportażowych. Duży zbiór fotografii Münza przechowuje Lwowskie Muzeum Historyczne.
-
Peltz Jan (1854-?)
Inżynier, urzędnik kolejowy, fotograf amator. W l. 1901-1907 mieszkał we Lwowie, od r. 1908 w Krakowie; w l. 1911-1931 był radnym miejskim. Członek Towarzystwa Politechnicznego we Lwowie i Towarzystwa Technicznego w Krakowie. Autor zdjęć krajobrazowych i widoków Lwowa, z których kilka (sygnowanych „Fot. Inż. J. Peltz”) wydanych zostało na pocztówkach przez zakład „Tęcza”. Jego fotografie publikowane były także w „Wiadomościach Fotograficznych” i „Miesięczniku Fotograficznym”. Brał udział w III, IV i V Wystawie Fotograficznej we Lwowie (1905-1907).
-
Piotrowski Józef (1873-1939)
Historyk sztuki, fotograf amator. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem Mariana Sokołowskiego. Od r. 1917 członek Towarzystwa Naukowego im. T. Szewczenki, w l. 1918-1920 profesor Państwowego Ukraińskiego Uniwersytetu w Kamieńcu Podolskim; w okresie międzywojennym nauczyciel gimnazjalny. Po r. 1945 pracował w lwowskim oddziale Instytutu Archeologii Ukraińskiej Akademii Nauk. Przed I wojną światową prowadził badania nad średniowieczną architekturą cerkiewną, m.in. w Kijowie (1908); gromadził także dokumentację rysunkową i fotograficzną drewnianych cerkwi w okolicach Lwowa i Stanisławowa (1909). W r. 1909 rozpoczął badania średniowiecznych budowli w Haliczu, wspierane finansowo przez Komisję Historii Sztuki Akademii Umiejętności; wyniki opublikował w monografii Halicz w dziejach sztuki średniowiecznej (Kraków 1914), ilustrowanej prawdopodobnie własnymi fotografiami.
-
Plater-Zyberk Stefan (1891-1943)
Artysta fotograf. W l. 1912-1916 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Ryskiej, po r. 1920 – na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Specjalizował się w fotografii krajobrazu i architektury, w tym architektury przemysłowej, wykonywał też reprodukcje dzieł sztuki (np. w r. 1918 fotografował w Muzeum Rumiancowskim w Moskwie rzeźby głów z Sali Poselskiej zamku na Wawelu). Brał udział w licznych wystawach (m.in. „Piękno Polski”, Polskie Towarzystwo Krajoznawcze, 1927, wystawa indywidualna w Warszawie, Polskie Towarzystwo Fotograficzne, 1932). Członek Polskiego Towarzystwa Miłośników Fotografii i Fotoklubu Polskiego. W r. 1927 założył i w następnych latach był kierownikiem artystycznym agencji prasowo-fotograficznej „Photo-Plat” w Warszawie. Spółka ta zajmowała się m.in. wydawaniem pocztówek i fotografią prasową.
-
Poddębski Henryk (1890-1945)
Jeden z czołowych fotografów polskich dwudziestolecia międzywojennego, mistrz fotografii krajoznawczej. Od r. 1900 mieszkał w Warszawie. Po ukończeniu Szkoły Handlowej Warszawskiego Zgromadzenia Kupców pracował w wydawnictwie Gebethnera i Wolffa. W r. 1912 wstąpił do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego i zajął się fotografią. Podczas I wojny światowej dokumentował głównie zabytki Warszawy i okolic. W okresie międzywojennym prowadził własny zakład pod nazwą Pracownia Fotograficzna Henryka Poddębskiego. Często pracował na zlecenie PTK, władz państwowych (m.in. Wydziału Turystyki Ministerstwa Komunikacji), a także dla przedsiębiorstw prywatnych; odbył liczne podróże fotograficzne na całym obszarze Polski, m.in. na Wołyń (1925), Wileńszczyznę (1928), Podole (1929) czy szlakiem uzdrowisk karpackich (1933). Oprócz krajobrazów i zabytków dokumentował także nowe inwestycje budowlane (np. port w Gdyni, gmachy rządowe), przemysł, rolnictwo oraz życie codzienne; do r. 1937 wykonał ponad 20 tys. zdjęć. Wiele z nich było publikowanych w czasopismach, albumach i wydawnictwach propagandowych. Otrzymał nagrody na wielu wystawach fot. w kraju i za granicą (m.in. na Międzynarodowej Wystawie Fotograficznej w Brukseli, 1930). Negatywy Poddębskiego przechowuje Instytut Sztuki PAN oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe.
-
Pronaszko Stanisław (1879–1942)
Budowniczy i przedsiębiorca budowlany w Warszawie, fotograf amator. Wyzwolony na mistrza murarskiego w r. 1902, wkrótce otworzył własną firmę budowlaną; współpracował jako wykonawca m.in. z architektami J. Wojciechowskim i O. Sosnowskim. W okresie międzywojennym dyrektor spółki Zrzeszenie Cechmistrzów Budowlanych i działacz Stowarzyszenia Zawodowego Przemysłowców Budowlanych w Warszawie. Członek Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, delegat i korespondent Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Fotografował w trakcie wycieczek terenowych, głównie na Mazowszu, odbywanych w latach 1909-1912; w r. 1911 dokumentował także katedrę w Kamieńcu Podolskim, której restaurację prowadził jako wykonawca. Ponad 200 negatywów i odbitek Pronaszki ze zbiorów TOnZP przechowuje Instytut Sztuki PAN.
-
Raczyński Jerzy (1892-1930)
Architekt, historyk i konserwator architektury, fotograf amator. W l. 1911-1914 studiował na Politechnice Berlińskiej; po przerwie na służbę wojskową kontynuował je i zakończył na Politechnice Warszawskiej (dyplom 1923). W l. 1923-1928 asystent (później adiunkt) w tamtejszym Zakładzie Architektury Polskiej; po habilitacji w l. 1929-1930 wykładał historię architektury średniowiecznej. Jako pracownik Zakładu Architektury działał w sekcji pomiarowej, kierował Sekcją Obwarowań Stałych i uczestniczył w pracach inwentaryzacyjnych, głównie na ziemie wschodnie RP, a także wyprawach badawczych, m.in. na Wołyń (wraz z M. Walickim, 1928); kierował też wykonywaniem fotografii w trakcie inwentaryzacji powiatu sieradzkiego (1930).
-
Reisinger Franciszek (Franz Ritter von Reisinger) (? – 1918)
Oficer armii austriackiej, fotograf amator. Syn Aleksandra Reisingera (1813-1887), dyrektora Akademii Technicznej we Lwowie (1851-1871) i również fotografa amatora. W r. 1867 wykonał z użyciem światła magnezjowego fotografie nagrobków w krypcie kościoła Dominikanów we Lwowie (w literaturze mylnie przypisywane Aleksandrowi), a w r. 1872 kilka widoków miasta (sygnowane odbitki w Albertinie w Wiedniu). W czasie pobytu we Lwowie okazjonalnie wykonywał także portrety. Od r. 1873 członek Photographische Gesellschaft w Wiedniu; od r. 1898 – Wissenchaftliches Verein „Skioptikon”. Zajmował się m.in. fotografią mikroskopową; wystawiał swe prace m.in. na wystawach światowych w Wiedniu (1873) i Paryżu (1878) oraz na międzynarodowej wystawie fotograficznej w Wiedniu (1881). W l. 1887-1888 studiował, a od r. 1889 wykładał w c. i k. Graficznym Zakładzie Szkolno-Eksperymentalnym w Wiedniu.
-
Rendel Wolf
Syn fotografa Szmula (Szymona) Rendla, właściciel zakładu fot. w Pińsku, czynnego od ok. 1888 do 1. dekady w. XX, w pewnym okresie z filią w Łunińcu. Wykonywał portrety, był też autorem fotografii synagogi w Pińsku, przekazanych do zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości przez Aleksandra Kraushara.
-
Rodecki Stanisław (? - 1877)
Malarz i fotograf, początkowo (od r. 1856) działał w Warszawie. Uczestnik powstania styczniowego. W 1. połowie l. 60 XIX przeniósł się do Lwowa, gdzie prowadził zakład przy ul. Majera l. 135, przez pewien czas (ok. 1865-1867) wspólnie z Julianem Wangiem, następnie samodzielnie. Wykonywał głównie portrety, niekiedy także fotografie okolicznościowe (uroczystość poświęcenia kolegiaty w Żółkwi po restauracji, 12 IX 1867; budowa dworca Kolei Lwowsko-Czerniowieckiej we Lwowie, 1866; katafalk ku czci gen. Józefa Hauke-Bosaka w kościele Dominikanów we Lwowie, 1871). W r. 1872 jego zakład przejął malarz i fotograf Bronisław Rapacki z Warszawy.
-
Rohrbach Anton (1825-1889)
Fotograf czynny na Węgrzech, znany głównie z fotografii infrastruktury kolejowej wykonywanych na zlecenie spółki budowlanej Ernest Gouin et Cie (album mostów kolejowych na linii Szeged – Timișoara, 1857-1859). W r. 1861 na zlecenie tej samej firmy przebywał na terenie Rosji, dokumentując budowę linii Warszawa – Petersburg; przy tej okazji wykonał zdjęcia w Kownie (najstarsze widoki fotograficzne tego miasta), Wilnie, Grodnie, Rzeżycy i Dyneburgu.
-
Rosenbach Leo (1849-1922)
Właściciel zakładów fot. w Rzeszowie (1884-1885), w Stanisławowie przy ul. Trzeciego Maja 3 (1885-1906), następnie w Czerniowcach przy ul. Głównej 16 (1906-1909) , w Przemyślu (1909-1911), skąd przeniósł się ostatecznie do Wiednia. Znany przede wszystkim z portretów.
-
Russ Wilhelm (1873–1934)
Właściciel zakładu fot. w Drohobyczu przy ul. Mickiewicza (najpóźniej od r. 1899); przed r. 1906 otworzył filię w Truskawcu, a przed r. 1912 – w Borysławiu. Autor m.in. widoków Drohobycza, Truskawca oraz pól naftowych w Borysławiu i Schodnicy, które około r. 1900 wydawał na pocztówkach. W okresie międzywojennym zajmował się fotografią krajobrazową przy użyciu technik chromianowych. Po śmierciu Russa jego zakład do r. 1939 prowadził jego syn Gustaw.
-
Rychnowski Franciszek (1850-1929)
Inżynier, wynalazca, specjalista w dziedzinie ogrzewania i elektryczności, fotograf amator. Studiował na Politechnice Wiedeńskiej. Od r. 1875 mieszkał we Lwowie, zajmując się m.in. projektowaniem instalacji grzewczych i oświetleniowych (np. oświetlenie elektryczne gmachu Sejmu Krajowego we Lwowie), był członkiem tamtejszego Towarzystwa Politechnicznego. Zasłynął odkryciem rzekomo nieznanej formy energii – elektroidu. W r. 1894 w porozumieniu z komitetem organizacyjnym Powszechnej Wystawy Krajowej wykonał ok. 200 widoków Lwowa; na wystawie pokazywał także sprzęt fotograficzny i fotografie barwne swojego autorstwa.
-
Sadowski Jan
Fotograf zawodowy czynny w Grodnie od końca l. 60. w. XIX; w l. 90. i na początku w. XX działał w spółce z Lucjanem Kozłowskim. Autor m.in. widoków cerkwi św. św. Borysa i Gleba na Kołoży (odbitki w Fototece Instytutu Historii Sztuki UJ) oraz zdjęć rodzin chłopskich (odbitki ze zbiorów Elizy Orzeszkowej w Muzeum Narodowym w Warszawie). Na zamówienie władz guberni grodzieńskiej wykonał także fotografie do „Albumu kostiumów Rosji” (1878).
-
Silkiewicz Alfred Wierusz (1845-1903)
Właściciel zakładu fot. w Tarnopolu, założonego zapewne ok. r. 1870, od r. 1875 działającego przy ul. Gimnazjalnej 30. W r. 1896 przeniósł się do Nowego Sącza i otworzył tam zakład „Janina” z filiami w Gorlicach i Krynicy. Utrzymywał się głównie z portretowania. W r. 1884 wykonał dokumentację fotograficzną Krajowej Wystawy Pszczelniczo-Ogrodniczej i Przemysłu Domowego w Tarnopolu, a w r. 1887 – album z Wystawy Etnograficznej w Tarnopolu. Zapewne w latach 70.-80. w. XIX nakładem własnym wydał album „Pamiątki Sieniawskich w Brzeżanach”. Członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Po śmierci Silkiewicza zakład „Janina” prowadził Ignacy Stadnik.
-
Skórski Kazimierz (1881-?)
Fotograf zawodowy, w 1. dekadzie w. XX czynny w Złoczowie, następnie we Lwowie, m.in. jako kierownik pracowni fotograficznej W. Borzemskiego. W r. 1913 otworzył własny zakład we Lwowie przy ul. Sykstuskiej 9 (później przez pewien czas prowadzony wspólnie z L. Wieleżyńskim). Od r. 1918 miał atelier („Zakład Fotograficzno-Portertowy”) przy ul. Kopernika 22. Autor m.in. widoków Złoczowa i Morszyna-Zdroju, rozpowszechnianych na pocztówkach. W r. 1922 na zlecenie Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości fotografował dzieła rzemiosła artystycznego w zbiorach lwowskich (m.in. Muzeum Lubomirskich, Muzeum Przemysłowym, Muzeum im. Jana III Sobieskiego, Muzeum Dzieduszyckich). Brał udział w Ogólnopolskiej Wystawie Artystycznej Fotografii 1932.
-
Skrobański Zygmunt Felicjan (1877 - ?)
Fotograf amator z Warszawy, wnuk Stanisława Moniuszki. Fotografował od l. 90. w. XIX. Współpracownik Zygmunta Glogera, który zamieścił liczne fotografie Skrobańskiego w swej książce Budownictwo drzewne (1907). W r. 1905 wraz z A. Szyszko-Bohuszem, J. Czekierskim i S. Zaborowskim wziął udział w wycieczkach naukowych organizowanych pod egidą Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności, m.in. do Wiślicy i Kazimierza Dolnego. Od r. 1907 członek Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, w r. 1908 był członkiem istniejącej przy nim Komisji fotograficznej.
-
Struniewicz Adolf
Właściciel zakładu fot. w Wilnie, otwartego w r. 1874 przy ul. Wielkiej 56/10. W l. 1875-1878 prowadził atelier wspólnie z Władysławem Tewelem. W l. 1878-1883 pracował samodzielnie w domu Rodkiewicza przy ul. Sierockiej 73, po czym zawiesił działalność w Wilnie. Wznowił ją w r. 1886 i otworzył atelier w domu Sobornym przy ul. Wielkiej 12/9; w r. 1892 przeniósł się do domu miejskiego nr 10. Zakład Struniewicza został zamknięty między 1903 a 1908. Wykonywał głównie portrety; znane są także sygnowane przez niego widoki Wilna i reprodukcje rycin.
-
Strzelecki H.
Właściciel zakładu fot. we Lwowie, czynny zapewne krótko w l. 60/70. w. XIX. Znany z kilku widoków zamków w Czortkowie i Trembowli oraz fotografii ikonostasu w cerkwi św. Mikołaja w Buczaczu (odbitki w Bibliotece Narodowej).
-
Świeykowski Albert (1829-1871)
Obywatel Prus, pochodził z Torunia. Najpóźniej w r. 1861 otworzył zakład fot. w Wilnie przy ul. Niemieckiej, w domu Szyszki (dawniej Müllera). Do r. 1865 wykonał co najmniej 32 widoki Wilna, które oferował w postaci albumu (komplet zachowany w Państwowym Muzeum Historycznym w Moskwie, odbitki m.in. w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie). W r. 1866 Swieykowski zamknął zakład (kupił go inż. Kazimierz Druet) i przeniósł się do Tuły.
-
Szajnok Teodor (1833-1894)
Jeden z pierwszych lwowskich fotografów zawodowych, prowadził zakład od r. 1859, początkowo przy ul. Pojezuickiej l. 174 2/4, od r. 1867 w domu własnym przy ul. Majera l. 727 2/4 (później Majerowska 9). Członek lwowskiego Towarzystwa Technicznego. Wykonywał portrety, widoki Lwowa (m.in. stereoskopowe) i innych miejscowości w Galicji oraz reprodukcje dzieł sztuki (m.in. albumy A. Grottgera, F. Tepy). Wydał albumy z fotografiami zabytków Żółkwi (1867) i zamku w Krasiczynie (1868). Przy wydawnictwach fotograficznych współpracował z archeologiem amatorem Stanisławem Kunasiewiczem; razem założyli też pierwszą stację meteorologiczną we Lwowie (1868). Nagrodzony wyróżnieniem na wystawie fotograficznej w Hamburgu (1868). W r. 1869 lub 1870 otworzył drukarnię światłodrukową. Dwa lata później sprzedał zakład wraz ze zbiorem negatywów swej dawnej uczennicy Zofii Hoszowskiej, zaprzestał zawodowo uprawiać fotografię i zatrudnił się jako urzędnik w galicyjskim Banku Krajowym, a od r. 1874 w Wydziale Krajowym we Lwowie. Współzałożyciel lwowskiego Klubu Miłośników Sztuki Fotograficznej (1891). Autor Przewodnika fotograficznego dla użytku fotografów zawodowych i miłośników (1893).
-
Szałwiński Karol (1869-1906)
Właściciel zakładu fot. w Brześciu Litewskim (1887-1890), następnie we Włocławku przy ul. Nowej (Szerokiej) nr 15. Pochodził z Włocławka i zawodu uczył się u działającego tam Bolesława Sztejnera. Autor widoków Brześcia i Włocławka, z których kilka znanych jest z reprodukcji na pocztówkach.
-
Szydłowski Tadeusz (1883-1942
Profesor historii sztuki, fotograf amator. Od r. 1909 członek Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury. W l. 1914-1918 pełnił funkcję c. k. konserwatora krajowego Galicji. W ramach swych obowiązków odbył w l. 1915-18 liczne podróże po Galicji i okupowanych przez Austrię terenach Królestwa Polskiego w celu rejestracji zniszczeń wojennych; wykonane przy tej okazji fotografie opublikował m.in. w książce Ruiny Polski (1919). Od r. 1920 do 1929 był konserwatorem okręgu krakowskiego (w l. 1920-1921 i od 1923 obejmującego także województwo kieleckie). W r. 1929 objął katedrę historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim i kierownictwo Muzeum Uniwersyteckiego, w l. 1933-1939 kierował także Zakładem Historii Sztuki. Autor licznych prac naukowych i publicystycznych z dziedziny historii sztuki i konserwatorstwa.
-
Taborowska Maria
Zapewne spadkobierczyni Józefa Taborowskiego (wdowa?), od około r. 1895 do początku w. XX prowadziła zakład fotograficzny w Dubnie przy ul. Panieńskiej. W zbiorach Instytutu Sztuki PAN znajduje się sygnowana przez nią fotografia aron ha-kodesz w synagodze w Dubnie (być może z negatywu autorstwa Józefa Taborowskiego).
-
Taborowski Józef
Właściciel zakładu fot. w Dubnie, czynnego w l. 80.-90. w. XIX. Autor m.in. fotografii portalu wejściowego synagogi w Dubnie (sygnowana odbitka ze zbiorów Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Instytucie Sztuki PAN).
-
Teleżyński Konstanty (1871–1960)
Architekt, fotograf amator. W l. 1905–1915 architekt miejski Łucka. Autor licznych zdjęć tego miasta oraz innych miejscowości na Wołyniu, publikowanych w książkach i czasopismach (m.in. A. Wojnicz, Łuck na Wołyniu, 1922; „Ziemia Wołyńska”). Członek Lubelskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, dokumentował m.in. prace budowlane i archeologiczne w podziemiach Lublina (1925).
-
Terlecki Władysław (1891-1958)
Doktor nauk filozoficznych, historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i asystent przy tamtejszej katedrze historii sztuki nowożytnej. W l. 1930-1931 konserwator wojewódzki w Krakowie. Autor prac z dziedziny malarstwa miniaturowego, konserwatorstwa i malarstwa polskiego XIX/XX wieku. Fotografie wykonywał na potrzeby badań własnych oraz innych uczonych.
-
Trzemeski Edward (1843-1905)
Najbardziej znany i wszechstronny fotograf lwowski w. XIX. Od r. 1869 był właścicielem zakładu fot. przy ul. Szerokiej 13 ¼ (po zmianie numeracji Kopernika 9), następnie w l. 1879-1888 w Hotelu Europejskim. W l. 1888-1890 wspólnie z Leonem Błachowskim, a później samodzielnie prowadził atelier przy ul. 3 Maja 7; od r. 1889 utrzymywał także sezonową filię w Krynicy. Wykonywał portrety indywidualne i grupowe oraz zdjęcia wydarzeń i uroczystości (np. wizyta cesarza Franciszka Józefa we Lwowie, 1880; widoki Stryja po pożarze, 1886). Autor licznych widoków Lwowa i innych miejscowości (m.in. album zdjęć zamku w Podhorcach, ok. 1878) oraz reprodukcji dzieł sztuki, wykonywanych często na potrzeby publikacji naukowych (m.in. J. Łoskiego, W. Łozińskiego). Dokumentował Wystawę Rolniczą i Przemysłową we Lwowie (1877) oraz Powszechną Wystawę Krajową we Lwowie (1894). W r. 1884 lub 1885 uruchomił przy swym zakładzie światłodruk, w r. 1885 fotocynkografię (autotypię); w następnych latach wydał kilka albumów światłodrukowych (np. album polsko-ruskiej wystawy archeologicznej, 1885; ilustracje J. Kossaka do „Ogniem i mieczem” i „Potopu”, 1885-1887). W r. 1900 wydawał także pocztówki z widokami Lwowa i wizerunkami wielkich Polaków. Nagrodzony na międzynarodowej wystawie sztuki i przemysłu w Londynie (1871), wystawie światowej w Wiedniu (1873), wystawie fotograficznej w Wiedniu (1875), wystawie przemysłowej w Gandawie (1880). Członek Photographische Gesellschaft we Wiedniu (od r. 1872). Po śmierci Trzemeskiego zakład prowadziła jego córka Zofia z mężem Rudolfem Huberem.
-
Tyss Włodzimierz (1903-1960)
Mgr filozofii i historii, absolwent Uniwersytetu im. Jana Kazimierza we Lwowie. W l. 1933-1939 pracował jako fotograf dla Zakładu Archeologii Klasycznej. Od r. 1936 uczestniczył w pracach nad Panoramą Plastyczną Dawnego Lwowa, wykonując dokumentację fotograficzną i reprodukcje planów.
-
Weihrauch Józef
Właściciel zakładu fot. w Brzeżanach, czynnego zapewne od l. 70. do końca w. XIX, z filią w Złoczowie; w pewnym okresie (ok. r. 1874) w spółce z D. Leopoldem ze Stryja. Wykonywał głównie portrety. Ok. r. 1884 sfotografował most kolejowy na Dniestrze koło Niżniowa (odbitka w Technisches Museum, Wiedeń).
-
Wieczorek Antoni Marian (1898-1940)
Doktor muzykologii, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Fotografował amatorsko od r. 1914, po r. 1925 poświęcił się fotografii artystycznej, przede wszystkim krajobrazowej. Autor widoków z Tatr, Podkarpacia, Polesia i Wileńszczyzny. Członek Polskiego Towarzystwa Fotograficznego i Fotoklubu Polskiego (od 1937). Współpracownik „Fotografa Polskiego”; autor ponad dwustu artykułów publicystycznych, kilku poradników i felietonów radiowych poświęconych fotografii. Propagator fotografii małoobrazkowej i koncepcji fotografii ojczystej.
-
Wieleżyński Ludwik (1882-1949)
Fotograf zawodowy, właściciel lub współwłaściciel kilku zakładów fot. we Lwowie, m.in. przy Sykstuskiej 9 (1914-1915, wspólnie z K. Skórskim), „Ata” (1913-1914, pl. Mariacki 4; 1924-1934, ul. Piekarska 1c; 1935-1939, ul. Hoffmana 6). Autor widoków Lwowa i reprodukcji dzieł sztuki. W r. 1930 wydał własnym nakładem album widoków odnowionej katedry ormiańskiej we Lwowie (głównie malowideł J. H. Rosena), a w r. 1934 album widoków Gródka Jagiellońskiego (Gródek w 16 zdjęciach fotograficznych), na zlecenie lokalnego komitetu obchodów 500-lecia śmierci Władysława Jagiełły. Prace Wieleżyńskiego pokazywane były na wystawie Lwów dawny i dzisiejszy w grafice i fotografice (Lwów 1934).
-
Wilczkowski Franciszek (1881-1932)
Architekt, fotograf amator. W l. 1908-1914 studiował na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej. W l. 1919-1927 pełnił funkcję architekta powiatowego w Sochaczewie, następnie był architektem powiatowym w powiatach warszawskim, grójeckim, mińsko-mazowieckim i radzymińskim. Członek Związku Studentów Architektury Politechniki Lwowskiej (w r. 1912 członek Wydziału) i działającej przy nim Sekcji Fotograficznej; aktywny uczestnik wycieczek i prac inwentaryzacyjnych Związku, głównie we Lwowie i Galicji, a także na Spiszu (1913). Jego fotografie publikowane były m.in. w przewodnikach M. Orłowicza, przewodniku J. Piotrowskiego Lemberg und Umgebung, i albumie Wieś i miasteczko (1916).
-
Wisłocki Adam (1888-1942)
Fotograf, filmowiec, krajoznawca, działacz turystyczny. Studiował m.in. w wiedeńskiej c. k. Szkole Graficznej. W l. 1922-1925 (?) pracował w Wydziale Sztuki Delegatury Rządu (od r. 1923 Urzędu Wojewódzkiego) w Wilnie; prawdopodobnie na zlecenie konserwatora okręgowego wileńskiego w r. 1923 wykonał dokumentację zabytków Wileńszczyzny i Ziemi Nowogródzkiej. W r. 1922 lub 1923 fotografował także zabytki polskiego Pomorza. W l. 1925-1927 pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Święcianach. W r. 1927 zrealizował film poświęcony uroczystości koronacji obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej. W l. 1929-1939 pracował w Warszawie jako cenzor filmowy. Jego fotografie publikowane były w „Ziemi”, „Tygodniku Ilustrowanym” oraz przewodnikach M. Orłowicza. Ok. 1500 negatywów Wisłockiego przechowuje Instytut Sztuki PAN.
-
Wodziński Antoni Piotr
Właściciel zakładu fot. we Lwowie przy ul. Kopernika 8, czynnego w końcu w. XIX (prowadzonego przez pewien czas w spółce z Janem Krzanowskim). Na początku w. XX prowadził atelier „Marya” przy ul. Kościuszki. Nagrodzony na wystawie w Paryżu w r. 1909. Oprócz portretów znane są sygnowane przez niego widoki Lwowa (album z widokami kamienic przy pl. Halickim w zbiorach Ossolineum).
-
Wysiekierski E.
Bliżej nieznany autor widoków Pińska i Polesia z końca l. 30. w. XX, publikowanych w prasie oraz na pocztówkach wydawnictwa „Książnica-Atlas”. Być może identyczny z Eugeniuszem Wysiekierskim, absolwentem Gimnazjum Państwowego w Pińsku.
-
Zaborowski Stefan Wojciech (1880- ?)
Fotograf amator, z zawodu księgowy, przed r. 1906 zamieszkały w Warszawie, następnie w Rawie Mazowieckiej. W l. 1905-1910 uczestniczył jako fotograf w kampaniach inwentaryzacyjnych prowadzonych przez A. Szyszko-Bohusza na zlecenie Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności, głównie na terenie Królestwa Polskiego, a także na Litwie (Wilno i Kowno, 1907) i w Galicji (inwentaryzacja zamku i zbiorów w Podhorcach, 1909-1910; negatywy zachowane w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie); łącznie wykonał ponad 1200 zdjęć. W l. 1911-1914 odbył studia w zakresie technik reprodukcyjnych w c. i k. Graficznym Zakładzie Szkolno-Eksperymentalnym w Wiedniu; w r. 1913 praktykował w zakładzie chemigraficznym B. Wierzbickiego w Warszawie. Członek Towarzystwa Fotograficznego Warszawskiego (od 1905), Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości (1906-1909) i Komisji Historii Sztuki AU (1908-1919).
-
Zaharczyk Wilhelm (1841-1869)
Fotograf urodzony w Krzemieńcu, w r. 1865 osiadł w Wilnie. Zapewne w r. 1866 wykonał kilkadziesiąt widoków Wilna (w tym przedmieść), które najpóźniej na początku następnego roku zestawił w album, ofiarowany m.in. generalnemu gubernatorowi Wilna oraz rodzinie carskiej (egzemplarz liczący 47 sygnowanych odbitek znajduje się w Państwowym Muzeum Historycznym w Moskwie, luźne odbitki m.in. w Bibliotece im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk w Wilnie). W r. 1868 pracował dla obserwatorium astronomicznego w Wilnie i podejmował próby sfotografowania słońca za pomocą specjalnego teleskopu (fotoheliografu).
-
Zahorski Władysław (1858-1927)
Lekarz, historyk, działacz społeczny, fotograf amator. W młodości przebywał w Ufie, dokąd jego ojciec został zesłany za udział w powstaniu styczniowym. Ukończywszy w r. 1883 studia medyczne w Moskwie pracował jako lekarz w Jekaterynburgu i Czelabińsku; do Wilna powrócił w r. 1893. Członek i aktywny działacz wielu organizacji wileńskich, m.in. Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Towarzystwa Historycznego i Towarzystwa Miłośników Wilna, współpracownik Komisji Historii Sztuki Akademii Umiejętności (od 1909). Fotografował od r. 1896, przede wszystkim Wilno i jego zabytki; wykonywał także reprodukcje dzieł sztuki, rycin i fotografii innych autorów. Wiele swych zdjęć opublikował we własnych książkach i artykułach dotyczących historii Wilna.
-
Zapalski Władysław
Fotograf amator, czynny głównie we Lwowie. Swe prace pokazywał na Wystawach Fotograficznych we Lwowie w 1906 i 1910. Członek Lwowskiego Towarzystwa Fotograficznego, w r. 1911 objął funkcję jego bibliotekarza. Autor widoków i zabytków Lwowa, a także pojedynczych dzieł sztuki. Jego zdjęcia publikowane były w m.in. w przewodniku J. Piotrowskiego (Lemberg und Umgebung, 1916). W okresie międzywojennym mieszkał w Chęcinach. W r. 1928 otrzymał nagrodę w konkursie fotograficznym czasopisma „Światowid”.